Rusya’nın Avrupa’ya gaz akışını durdurması sonrası Avrupa’da fabrikalar yükselen elektrik ve doğalgaz faturaları sebebiyle kapanmaya başladı. Geçen seneye göre enerji maliyetlerinin 10 kat arttığını belirten sanayiciler, Avrupa sanayisinin “ölüm kalım mücadelesi” verdiğini belirtti. Birçok sektör temsilcisi, Avrupa’da teslim edilemeyen siparişlerin Türkiye'ye ve diğer ülkelere kayabileceği görüşünde. Türkiye’deki bir kısım sanayici, bu durumun fırsata çevrilebileceğini düşünürken, diğer bir kısım ise AB’de iç talepte yaşanan gerilemenin bu fırsata engel olduğunu söyledi.
ZEYNEP BAYAR
Rus enerji şirketi Gazprom, Avrupa Birliği’nin (AB) Rusya'ya uyguladığı ekonomik ve siyasi yaptırımlarına cevap olarak Kuzey Akım'daki gaz akışını tamamen durdurdu.
Ukrayna-Rusya savaşının başlangıcından bu yana gaz akışında yaşanan kesintiler, Avrupa’da sanayi sektörünü durma noktasına getirdi. Eylül’ün ilk haftasında, Avrupa'da faaliyet gösteren demir dışı metal üreticilerini temsil eden Brüksel merkezli Avrupa Metaller Birliği (Eurometaux), AB temsilcilerine gönderdikleri mektupta, “geçen seneye göre enerji maliyetlerinin 10 kat arttığını, sektörün tehdit altında olduğunu ve acil destek istediklerini” belirtti.
Söz konusu mektupta, enerji krizi nedeniyle alüminyum ve çinko kapasitesinin yüzde 50'sinin kaybedildiği, silikon, bakır ve nikel sektörünün de krizden olumsuz etkilendiği vurgulandı. 46 firma temsilcisinin imzasını taşıyan mektupta, “Faaliyetlerimizin çoğuna nihai bir darbe indirilmesinden derin endişe duyuyoruz. Geçen ay, birkaç şirket süresiz kapandıklarını ilan etti. Artık birçok şirket ölüm kalım mücadelesi veriyor.” ifadeleri yer aldı.
Avrupa genelinde üretimini durduran fabrikalar
Hollanda'da bazı fabrikalar artan enerji maliyetleri nedeniyle üretimi durdurdu. Damco Alüminyum fabrikası Eylül başında “enerji fiyatlarındaki aşırı yükselme ve devlet desteğinin olmaması" sebebiyle üretimini geçici olarak durdurdu. Diğer taraftan, Çinko üreticisi Nrystar, 1 Eylül itibarıyla üretimi durdurduğunu açıkladı.
Alman alüminyum devi Speira GmbH, alüminyum üretimini yüzde 50 azaltacağını duyurdu. Üretim kesintisinin Ekim ayında başlayacağını ve zorunlu işten çıkarmaların planlandığını açıklayan şirket, “Diğer birçok Avrupalı alüminyum döküm tesisiyle benzer zorluklarla karşı karşıyayız. Enerji fiyatları son aylarda çok yüksek seviyelere ulaştı ve yakın zamanda düşmesini beklemiyoruz.” dedi.
Fransa’da 77 yıldır faaliyet gösteren cam üreticisi Duralex, yüksek enerji maliyetlerinin imalatın normal şartlarda devam etmesine imkan tanımadığını ve bu nedenle üretimi durdurma karar aldıklarını açıkladı. Yılda 30 milyon euro ciro yapan şirketin, 3 milyon euroluk enerji faturası ödediği bildirildi.
İsveç'teki kağıt fabrikası Lessebo da artan elektrik fiyatları sebebiyle üretimde frene bastı. Lessebo yetkilileri kapanmaya ilişkin olarak yaptığı açıklamada, yıllık ödedikleri 30 milyon kron elektrik faturasının 190 milyon krona çıktığını belirtti.
Romanya’da ise alüminyum üreticisi “Alro Slatina” yükselen enerji fiyatları nedeniyle Mayıs 2023'e kadar üretime ara verdiğini duyurdu.
Avrupa’daki enerji krizi Türkiye’yi nasıl etkiler?
Bloomberg HT’ye konuşan Çelik İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Uğur Dalbeler ve Organize Sanayi Bölgeleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Hilmi Uğurtaş, Avrupa’da yaşanan krizin Türkiye sanayicisine etkisini değerlendirdi.
Avrupa’daki kağıt-ambalaj ve demir-çelik-alüminyum siparişlerinin Türkiye'ye kaymasını beklemediklerini söyleyen Dalbeler, AB’nin ciddi bir resesyon içerisinde olduğunu ve talebin neredeyse durma noktasına geldiğini belirtti.
Dalbeler, Ukrayna savaşının patlak vermesinden bu yana, Avrupa’da enerji maliyetlerinin görece çok daha yukarıda olmasına rağmen Türkiye’ye şu ana kadar olumlu bir yansıması olmadığını açıkladı. Dalbeler, “AB 2018’den bu yana özellikle Türkiye’yi hedef alan ve ithalatın engellenmesine yönelik birçok önlemi yürürlüğe koydu. Bununla birlikte, AB’de iç talepte yaşanan gerileme, Türkiye’nin AB’ye yönelik ihracatında olumsuz bir tablo oluşturdu.” dedi.
Dalbeler: Enerjideki fiyat artışları, Türk çelik sektörünün rekabet gücünü tamamen ortadan kaldırdı
“Türkiye’de son 1 yıl içerisinde sanayiye getirilen doğalgaz ve elektrik zamlarını düşündüğümüzde, Türkiye’deki sanayi üreticileri üretim maliyeti açısından Avrupa’ya göre ne kadar avantajlı?" sorusunu cevaplayan Dalbeler, doğalgaz ve elektrikte son bir yılda yapılan fiyat artışlarının Türk çelik sektörünün rekabet gücünü “neredeyse tamamen” ortadan kaldırdığını söyledi. Dalbeler, sözlerine şöyle devam etti:
“AB’de görece olarak daha pahalı bir elektrik tarifesi olduğu görünse de sanayi tarifeleri, büyük tüketici tarifeleri ve gece ve hafta sonu tarifeleri ile çelik sanayi açısından bizden bir farkı yok. Elbette fiyattan bağımsız kış aylarında özellikle yaşanabilecek arz kısıntısı dengeleri değiştirebilir.”
AB çelik endüstrisinin rekabet gücü kazanabilmek için sınırda karbon vergisi uyguladığını ve hurda ihracatını kısıtlanması yönünde Brüksel’e ciddi baskı yaptığını belirten Dalbeler, Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu üyesi olan Türkiye’nin bu konuda bir an önce somut adımlar atması gerektiğinin altını çizdi.
Uğurtaş: Türkiye’nin Avrupa’daki enerji krizini fırsata çevirmesi gerekli
Organize Sanayi Bölgeleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Hilmi Uğurtaş, Türkiye’nin Avrupa’daki üreticilerin yaşadığı enerji krizini fırsata çevirmesi gerektiğini belirtti. Türk şirketlerinin en büyük ihracat partneri olan Avrupa’ya karşı üretim tarafında avantajlı konuma geçebileceğini söyleyen Uğurtaş, sözlerine şöyle devam etti:
“Elektrik fiyatlarına baktığımızda Avrupa’da 1 megawatt elektrik fiyatının 2021 yılı Temmuz ayında ortalama 86 euro olduğunu, bu rakamın 2022 yılı temmuz ayında ortalama 332 euroya yükseldiğini görüyoruz. Ülkemize baktığımızda ise, 2021 yılı Temmuz ayında 34 euro olan 1 megavatlık elektrik fiyatı, 2022 yılı Temmuz ayında 143 euroya yükseldi.
Bununla birlikte, Türkiye Temmuz 2021’de elektrik fiyatını Avrupa ortalamasına göre yüzde 153 oranında daha ucuza kullanılırken, Temmuz 2022’de Avrupa ülkelerine göre yüzde 143 daha ucuz elektrik kullanıyoruz.
Ülkemizde sanayi kesiminde geçen sene Ağustos'ta doğalgaz fiyatı megawatı 17 euro iken bugün megawatı 54 euro. Avrupa’da 2021 yılında 49 euro olan doğalgaz megawatı, 2022 yılında 235 euro oldu. Türkiye 2021 Ağustos’unda Avrupa’ya göre doğalgazı yüzde 65 daha ucuz kullanırken, 2022 Ağustos’unda yüzde 77 daha ucuz kullanmaya başladı.”
Uğurtaş, söz konusu rakamlara göre, Türkiye’deki enerji maliyetlerinin Avrupa’ya oranla daha düşük rakamlarda olması dolayısıyla Avrupalı iş insanlarının yatırımlarını Türkiye’ye yöneltebileceğini kaydetti.
