ABD'nin müttefikleriyle Rus petrolüne ambargoyu görüştüğüne dair haber akışı küresel piyasaları sarstı. Rusya-Ukrayna arasında devam eden savaş, Batılı devletlerin yeni yaptırımlarına hazırlanması yeni haftanın ilk işlem gününde riskli varlıkları baskılayan ana unsurlar oldu.
Küresel piyasalarda, Rusya-Ukrayna savaşına dair gelişmeler ve bunun ekonomiye yansımaları gündemin odağındaki yerini korurken, belirsizliklerin sürmesi ile oynaklık ve karışık seyrin yeni haftanın fiyatlamalarında da etkili olması bekleniyor.
Covid-19 salgınının yıkıcı etkileri henüz tam olarak atlatılamasa da ekonomik toparlanmanın açıklanan verilere yansımaya başladığı son dönemde, Rusya-Ukrayna savaşı ve bu kapsamda giderek sertleşen yaptırımlar piyasalarda dengeleri yeniden bozdu.
Savaşın ve buna bağlı olarak yaptırımların etkileri devam ederken, başta petrol ve buğday olmak üzere yükselen emtia fiyatları, özellikle salgın sonrası merkez bankaları ve dünya ülkelerinin en büyük sınavı olan enflasyon kaynaklı tedirginlikleri artırdı.
FED'İN FAİZ ARTIRIMI BU AY
Bu durum, merkez bankalarının sıkı para politikalarına geçiş sürecine yönelik de belirsizlikleri yeniden gündeme getirirken, geçen hafta ABD Merkez Bankası (Fed) yetkilileri tarafından yapılan yönlendirmeler sonrası ilk faiz artırımının bu ayki toplantıda yapılacağı kesinleşti. Buna karşın savaşın seyrinin, daha önce faiz artırımlarını konusunda agresif bir yol izleyeceği düşünülen Fed'in gelecek aylara yönelik stratejisini değiştirebileceği görüşleri de ağırlık kazandı.
RUS PETROLÜNE AMBARGO PLANLARI
Gelinen noktada geçen hafta yüzde 25'e yakın artışla 118 doların üzerini test eden Brent petrolün varil fiyatı, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın Avrupalı müttefikleriyle Rusya'dan petrol ithalatını durdurmayı görüştüklerini açıklamasının ardından bugün yüzde 9,5 artarak son 13,5 yılın en yüksek seviyesi olan 128,3 dolardan işlem görüyor.
Yatırımcıların güvenli limanlara yönelimi ile altının ons fiyatı da yükselişini sürdürdü ve Asya seansında Ağustos 2020'den bu yana ilk kez 2.000 doları test etti.
Tahvil piyasasında ise artan taleple faizlerin aşağı yönlü seyrine devam ettiği gözlenirken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizleri son 2 ayın en düşük seviyesi olan yüzde 1,68'in altını gördü.
Öte yandan Chicago Ticaret Borsası'nda buğday fiyatları yüzde 7'lik artışla 13 dolara kadar yükselirken, mısır, paladyum, nikel ve demir başta olmak üzere birçok emtia fiyatlarında da yukarı yönlü seyir sürüyor.
Azalan risk iştahının etkisiyle yeni günün pay piyasaları tarafında da negatif başlaması dikkati çekti. Asya borsalarında yüzde 3'ü aşan düşüşler yaşanırken, ABD ve Avrupa endeks vadeli kontratlarının ortalama yüzde 1,5'e yakın kayıpla seyrediyor.
Geçen haftaki kapanışlara bakıldığında New York borsasında cuma günü Dow Jones endeksi yüzde 0,53, S&P 500 endeksi yüzde 0,79 ve Nasdaq endeksi yüzde 1,66 değer kaybetti. Endekslerin haftalık bazdaki değer kaybı ise ortalama yüzde 1,7 düzeyinde gerçekleşti.
Dolar endeksi arka arkaya 4. haftayı da yükselişle tamamlamasının ardından yeni haftaya da değer kazanımıyla başladı ve 99,2 ile Mayıs 2020'den bu yana en yüksek seviyeyi gördü.
AVRUPA'DA DOĞALGAZ FİYATLARINDA YENİ REKOR
Avrupa tarafında, enerjide büyük ölçüde Rusya'ya bağımlı olan Batılı ülkelerin bu alanda da karşılıklı yaptırım uygulamaya başlaması ile Hollanda'da işlem gören doğalgaz vadeli kontratları tarihinde ilk kez 200 euroyu aştı.
Geçen hafta cuma günü İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 3,20, Almanya'da DAX 30 endeksi yüzde 4,41 ve Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 4,97 değer kaybederken, avro/dolar paritesi yüzde 0,5 düşüşle 1,0880 seviyelerinde bulunuyor.
Asya tarafında ise yükselen emtia fiyatları, gıda ve enerji sektörü hisseleri üzerinde satış baskısı yaratırken, arka plana itilse de Çin'de borç çevirme problemleri, Japonya'da dünya genelinin aksine seyreden enflasyon gibi iç dinamikler de mevcudiyetini sürdürüyor.
Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, haftaya yüzde 0,43 azalışla 1.982,19 puandan başladı.
Analistler, Rusya-Ukrayna savaşının seyri ve bu kapsamda açıklanan yaptırımların küresel ekonominin en önemli kırılganlığı enflasyon konusunda belirleyici olacağını belirterek, konuya ilişkin gelişmelerin para politikalarının seyri açısından da yakından takip edileceğini söyledi.
Bu kapsamda yeni haftada Fed yetkililerinin açıklamalarının yanı sıra Avrupa Merkez Bankası (ECB) faiz kararının yatırımcıların odağında olacağını vurgulayan analistler, Çin, Almanya ve ABD'de açıklanacak enflasyon verilerinin de önem taşıdığını kaydetti.
Analistler, bugün veri gündeminin zayıf olduğunu, Almanya'da fabrika siparişlerinin izleneceğini ifade ederek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 1.950 ve 1.890 seviyelerinin destek, 2.040 puanın direnç konumunda bulunduğunu bildirdi.(ntv)
