Yüksek enflasyon ve finansman koşulları ücrette son yılların en büyük arz-talep sıkışmasına yol açtı. Dev sanayi kuruluşlarının yer aldığı metal toplu sözleşmesinde istenen ve teklif edilen zam arasında makasın çok açık olmasına asgari ücretteki gerilim de eklenince ücret pazarlıklarında tansiyon yükseldi. Son yıllarda ücretlerin asgari ücretin yüzde 20-50 fazlası aralığına sıkışması gerilimi artırıyor.
2024 yılı asgari ücretini belirlemek için ikinci toplantı 18 Aralık’ta gerçekleştirilirken Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, tespit komisyonunun ücretler genel düzeyini de dikkate alarak karar vereceğini belirtti.
Finansal borçluluğun arttığı dönemde likidite sıkıntıları yaşayan özel sektör işletmeleriyle yüksek enflasyon koşullarında satın alma gücü açısından büyük sıkıntı yaşayan çalışanlar arasındaki akasın bu yıl çok açık olması ücret gerilimini üst seviyelere taşıyacak gibi görünüyor.
Metal işkolunda 140 bin işçiyi ilgilendiren toplu sözleşme görüşmeleri ve milyonlarca özel sektör çalışanını kapsayan asgari ücret müzakereleri ücretteki büyük sıkışmanın getirdiği yüksek tansiyona sahne oluyor.
İşçi-işveren farkı bu kez çok büyük
2023-2025 dönemi için beyaz eşyadan otomotive ve büyük yan sanayi kuruluşlarına kadar Türkiye’nin önde gelen sanayi işletmelerini kapsayan toplu sözleşme görüşmelerinde uyuşmazlık zaptı tutulurken sendikalar grev hazırlığı yapıyor.
Metal iş kolunda en çok üyesi bulunan Türk Metal kıdem ve sosyal haklar da eklendiğinde ilk 6 ay için yüzde 119 zam talep ederken, aynı dönem için Metal Eşya Sanayicileri Sendikası (MESS) yüzde 35 zam teklifinde bulundu.
Ücretler asgariye yaklaştı
Pandemi öncesi 2018’deki asgari ücrete göre ücret yoğunlaşması ile bu konuda eldeki son veri olan 2022’ye ilişkin yoğunlaşmayı karşılaştırdık.
Tabloya göre, yoğunlaşma asgari ücretin yüzde 20 ve yüzde 50 fazlası aralıklarında gerçekleşti. Örneğin 2018 yılında asgari ücretin yüzde 20 fazlası ve altı ücret alanların sayısı 9,6 milyon kişiyle toplam çalışanların yüzde 49,5’ini oluştururken, 2022 sonunda bu rakam 11,8 milyona toplamdaki payı ise yüzde 55’e yaklaştı.
Asgari ücretin yüzde 50 fazlası ve altı ücret alanların sayısı ise aynı dönemde 12,5 milyondan 15 milyona ulaşırken payı ise yüzde 64’ten 69’a çıktı.
Buna karşılık asgari ücrtin 2 katından fazla ücret alanların sayısı ise 4,2 milyondan 3,9 milyona gerilerken payı ise yüzde 21,8’den 18,1’e düştü.
